O fake de Iberdrola

Onte pola mañán sobresaltoume a publicidade de Iberdrola emitida no programa de radio de maior audiencia de España. Ao parecer existen cinco illas xigantes de plástico no medio dos océanos que suman una extensión non sei cantas veces maior que Australia. Hoxe agardaba que Iberdrola anunciase o descubrimento dun elasmosaurio no lago Ness, non puido ser. Que unha empresa tan potente difunda un bulo dese calibre faime entender a reacción de algún dos oíntes das miñas charlas cando falo en público sobre isto. Se o di Iberdrola será verdade, non? Pois non, é un absoluto fake.

A orixe deste fake está asociada coa dificultade para divulgar ciencia de maneira ao mesmo tempo rigorosa e comprensible. Hai xa décadas oceanógrafos de Estados Unidos descubriron que a densidade de pequenos fragmentos de plástico, cun tamaño duns poucos milímetros, era maior nos xiros centrais oceánicos. Isto se debe ás correntes circulares en cada un dos océanos dentro de cada hemisferio: Atlántico Norte e Sur, Pacífico Norte e Sur, e Índico. O fenómeno a escala global é similar ao que se produce se remexemos cunha culler un vaso de auga con serrín flotando: o serrín concéntranse no medio. A densidade media destas partículas no mar é tan baixa que se expresa por km2, mentres que nestas zonas acada a cifra de 2 partículas por cada 100 m2, e o máximo descrito tras anos de mostraxes é 6 por cada 10 m2. Facendo uns cálculos que consideran a distribución de tamaño destas partículas e a profundidade mostreada sae un máximo de 0.000007 g de plástico por litro de auga.
 

De onde sae entón isto da illa? Os científicos que estudiaron isto chamáronlle a estas zonas con densidades maiores do normal “patches” (manchas) e representaron estas manchas en mapas do mundo similares aos da figura desta ligazón de NOAA, EEUU. Segundo os propios científicos que confeccionaron os mapas, o nome de manchas resultou enganoso (misleading), e contribuíu a expandir o fake de que existen illas de lixo (trash) no medio do océano. Como non, en internet podemos atopar fotos tomadas da acumulacións de lixo en calquera zona costeira que dan testemuña gráfica do fake.